Xülasə
Vergilər sinifli quruluşun təşəkkül tapdığı ilk vaxtlardan siyasi-hüquqi sistemin, o cümlədən dövlətlərin maliyyə ehtiyatlarının əsas mənbəyi olmuşdur. Bu baxımdan vergi və vergitutma mövzusu tarixən ictimai həyatın və hakimiyyətin başlıca məsələlərindən biri sayılmışdır. Adam Smit hesab edirdi ki, vergilər onu ödəyənlərin köləlik deyil, azadlıq rəmzidir. Lakin bəşəriyyətin tarixi inkişafı ilə sübuta yetirildi ki, vergi sistemi sivil cəmiyyətlərdə və dövlətlərdə, ilk növbədə və başlıca olaraq, iqtisadi və sosial siyasətin məqsədləri üçün istifadə edilir. Bu baxımdan vergi və vergitutma həmçinin iqtisadi-sosial mədəniyyətin mühüm tərkib elementləri kimi çıxış edir.